Wstęp

Przyjaciołom z parczewskiego ogólniaka

g
g
ggg„Faun Timtom” jest zbiorem składającym się z trzech miniatur literackich, których cechy sprawiają, że można je zaliczyć do fantastyki naukowej. Utwory posiadają również znamiona tradycyjnych nowel, dla których zagadnienia nauki stanowią ważną aczkolwiek nie zawsze wyraźnie dostrzegalną osnowę.
gggJednym z głównych elementów tej osnowy jest zderzenie tradycyjnego pojmowania rzeczywistości – opartego na pojęciach uformowanych przez Newtona, Einsteina i współczesnych fizyków – z alternatywnymi koncepcjami.
gggKoncepcje tego typu oferuje teoria kwantowa, nawiązanie do postulatów której w nowelach być może wywoła w czytelniku podniecające odczucie, że bajeczność rzeczywiście istnieje i jest w zasięgu ręki.
gggPoza zagadnieniami z pogranicza nauki, legendy i baśni, zbiór łączy również jego krakowska sceneria, jak też historyczne tło przemian w Polsce i Europie Wschodniej pod koniec dekady lat osiemdziesiątych. Elementem łączącym nowele jest także fakt, że poza rolą suwerennego dzieła literackiego, stanowią one wariacje na główne tematy przyszłej powieści autora.

„Lajkonik”
g
gggTłem noweli „Lajkonik” są pierwsze wolne wybory w powojennej Polsce w czerwcu 1989 roku. W ich przededniu główny bohater, Tomek, przypadkiem natrafia na informacje, które mogą zaważyć na losie kraju, ale które równie dobrze mogą być wytworem umysłu szaleńca. gggKiedy Tomek relacjonuje zajście swojemu dziadkowi, mieszkańcowi nadbużańskiej wioski, ten daleki jest od zbycia informacji jako błahostka. Jego reakcja zapewne nie zdziwiłaby tych, którzy znają Wacława jako oryginała i dziwaka, który być może jest niespełna rozumu, tak jak osobnik od którego Tomek usłyszał intrygującą wiadomość w Krakowie.
gggWacław wierzy, że od niego zależy by zażegnać narodową katastrofę, która ma wydarzyć się w dzień wyborów. Decyduje zapobiec temu używając swojej pomysłowości, a do planu wciąga Tomka i dwóch sąsiadów. Błyskotliwy plan udaje się i podejrzani osobnicy zostają zatrzymani. Tomek przyłącza się do celebrowania sukcesu, aczkolwiek później, z perspektywy czasu, nie może oprzeć się podejrzeniu, że cały spisek był wytworem bujnej wyobraźni dziadka, a sukces brawurowej akcji, w której brał udział, to wynik niewiarygodnego zbiegu okoliczności.
gggTakie podejrzenie będzie również udziałem czytelnika, co doda atrakcji lekturze tej wartko toczącej się, pełnej humoru opowieści, uzupełnionej ciekawymi informacjami historycznymi i wątkiem romantycznym. Niektórzy spośród czytelników pozostaną również z refleksją, że być może nasze umysły biorą udział w tworzeniu rzeczywistość. Szczególnym przykładem tego procesu byłyby jednostki żyjące jakby gdyby w innym wymiarze – dziwacy, pomyleńcy, artyści – którzy, jak Wacław, ledwie zważają na prawa zewnętrznego świata.
gggMiłośnikom legend opowieść może przywieźć na myśl wyczyn przewoźników wiślańskich pod Krakowem w zamierzchłej przeszłości, którym przypisano zasługę ocalenia grodu przed najazdem tatarskim, co jeśli wierzyć podaniom zostało upamiętnione tradycją Lajkonika.

„Faun Timtom”

gggNowela „Faun Timtom” jest opowieścią o młodym mieszkańcu Krakowa, Piotrze, który tak jak jego rodacy zmaga się z rzeczywistością przeobrażeń w kraju pod koniec dekady lat 80-tych.
gggDyktowane wymogami czasu chaotyczne usiłowania popychają go w tryby działalności przestępczej i ustawiają na torze międzynarodowego antydemokratycznego spisku. Związane z tym wypadki, które mogą skończyć się dla bohatera tragicznie, wprowadzają element przygody i pomagają oddać realia okresu, w którym historia się wydarza.
gggNa tle tych wydarzeń Piotrowi przydarza się szczególny rodzaj przygody. W czasie jednej ze swoich zawodowo-turystycznych wypraw przywozi z Turcji używkę w postaci słodkiego kremu, która zażyta wywołuje barwne i realistyczne sny. Podczas takiego snu, kontynuującego się przez kilka nocy, Piotr odwiedza baśniową krainę zaludnioną faunami, nimfami, elfami i innymi bajecznymi stworami.
gggJest to tylko sen i kiedy Piotr budzi się, jest z powrotem w normalnym życiu. Dostrzega jednak, że sen i jawa nie są od siebie zupełnie odizolowane, co nie dziwi go, bo potwierdza to jego podejrzenia, ze postulaty mechaniki kwantowej, tj. Reguła Nieoznaczoności, nie są tak absurdalne jak by się zdawało. Być może postrzegalna rzeczywistość, w której istniejemy, jest tylko jedną z niezliczonych alternatywnych możliwości i przedostanie się z jednej rzeczywistości do drugiej, lub nakładanie się ich na siebie, jest możliwe.

„Jesienne konwalie”

gggAkcja noweli „Jesienne konwalie”, jak sugeruje tytuł, wykracza poza ramy zwykłej codzienności. Jest to opowieść o krótkiej chwili z życia krakowskiej studentki Joanny, której szczególnego rodzaju wrażliwość umożliwia wstęp do innej rzeczywistości, wzbogaconej elementami jej tęsknot, marzeń i lęków. Burzliwość ustrojowych przemian w Polsce na przełomie lat 80-tych i 90-tych nasila intensywność jej przeżyć i sprzyja niecodziennym reakcjom, czego rezultatem są wypadki opisane w noweli.
gggRzeczywistość, do której dostaje się Joanna w czasie przedstawienia kabaretu „Piwnica pod Baranami” wyposaża ją w nadzwyczajne cechy i pozwala na niezwykłe doświadczenia i doznania. Joanna potrafi fruwać w powietrzu, odwiedza bajeczne krainy, zakrada się do myśli innych ludzi, spotyka postacie znane z przeszłości i manipuluje krajobrazy. Przeżywa również romans z egzotycznym kochankiem, którego przymioty z pewnością mają związek z jej dziewczęcymi fantazjami.
gggMiguel jest Argentyńczykiem polskiego pochodzenia, który z walizką pieniędzy ucieka od bandytów i skorumpowanej władzy. Są oni zabójcami jego ojca, który padł ofiarą własnej naiwności by zaufać przestępcom inwestując dorobek życia w odradzającym się rodzinnym kraju. Romans między Joanną i Miguelem obfituje w przygody: dziewczyna ratuje i ukrywa kochanka, tańczy z nim do muzyki światowych gwiazd estrady na Kopcu Kościuszki, bierze udział w strzelaninie i pogoni i wreszcie gotowa jest wyjechać z nim do Argentyny.
gggKiedy w końcowej części utworu Joanna dochodzi do siebie po chwilowej utracie przytomności, pamięta jedynie strzępy wydarzeń w sposób, w jaki pamięta się fragmenty snów. Czytelnik zdaje sobie jednak sprawę, że przez kilka sekund łańcuch wydarzeń tworzący jej życie został przecięty przez alternatywny ciąg wypadków i że film jej życia zatrzymał się na jednej klatce, by dać początek innej jego wersji.
gggSiedząca postać Joanny na początku noweli zamiera razem z widownią spektaklu „Piwnicy”, a to co rozgrywa się przed oczami czytelnika poprzez resztę utworu to alternatywna wersja jej istnienia. Niektórym spośród czytelników podsunie to myśl, że być może postrzegalna rzeczywistość, w której istniejemy, jest tylko jedną z możliwych wersji i przedostanie się z jednej do drugiej nie jest wykluczone.

O autorze

gggRobert Panasiewicz mieszka i tworzy w Australii, dokąd wyemigrował w 1991 roku. Literaturą pasjonuje się od wczesnego dzieciństwa, a świadome próby pisarskie podjął w czasie studiów w Krakowie. Zadebiutował powieścią „Saul” wydaną w 2004 roku przez Polsko Australijskie Towarzystwo Kulturalne w Australii Zachodniej.
g
Ilustracja pochodzi z książki „The Pagemaster” Davida Kirshnera & Ernie Contrerasa, ilustrowanej przez Jerry Tiritilli (Kingfisher, 1994 r)